Η κυπριακή οικονομία διανύει μια περίοδο ισχυρής ανάπτυξης και δημοσιονομικής σταθερότητας, με βασικούς δείκτες να δείχνουν ανθεκτικότητα και ισορροπία, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Δημοσιονομικού Συμβουλίου Μιχάλη Περσάνη.
Σε χαιρετισμό που συνόδευε την έκθεση δραστηριοτήτων του συμβουλίου για το 2024, ο επικεφαλής του συμβουλίου τόνισε ότι η ανάπτυξη αναμένεται να διατηρηθεί σε επίπεδα γύρω στο 3% και βασίζεται σε ευρεία βάση, με όλους σχεδόν τους τομείς να ενισχύουν τις δραστηριότητές τους.
Πρόσθεσε ότι η πορεία του χρέους, κεντρικό θέμα στην αποστολή του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, βρίσκεται εκτός της επικίνδυνης ζώνης και η πτωτική τάση συνεχίζεται, με κεντρικό σενάριο για το 2025 να φτάσουν τα επίπεδα κάτω από το 60 τοις εκατό του ΑΕΠ.
Ο Περσάνης ανέφερε ότι τα κρατικά έσοδα καταγράφουν συνεχείς αυξήσεις, ξεπερνώντας μάλιστα τα αναμενόμενα με βάση τον πληθωρισμό και την ανάπτυξη.
Τόνισε επίσης ότι η απασχόληση παραμένει υψηλή και η ανεργία βρίσκεται σε τέτοιο σημείο που η περαιτέρω μείωσή της πιθανότατα θα προκαλούσε ανησυχία και όχι ευχαρίστηση, καθώς θα αποτελούσε σήμα κινδύνου.
«Ο πληθωρισμός παραμένει μηδενικός και αυτό συμβαίνει σε μια περίοδο υψηλής ανάπτυξης», είπε.
«Η κατανάλωση, παρά την επιβράδυνση για δεύτερο χρόνο και την εμφάνιση χαμηλότερων θερμοκρασιών, παραμένει άξονας ανάπτυξης», πρόσθεσε.
Ο Περσάνης αναγνώρισε ότι, φαινομενικά, η αποστολή του Δημοσιονομικού Συμβουλίου «με τα παραπάνω δεδομένα δεν έχει αντικειμενικό σκοπό».
«Αυτοί, ωστόσο, είναι οι «εύκολοι» καιροί, και αυτό ακριβώς τους κάνει επικίνδυνους», είπε.
Ανέφερε ακόμη ότι, «στον ρόλο μας ως οντότητας που ο λόγος ύπαρξης του είναι να συμβάλλει στη διατήρηση της δημοσιονομικής και μακροοικονομικής υγείας της χώρας, πιστεύουμε ότι ο ρόλος αυτός δεν εξαντλείται το επόμενο ημερολογιακό έτος, αλλά μακροπρόθεσμα».
«Ακριβώς εκεί, στην επόμενη φάση της οικονομίας, έχουν συσσωρευτεί κίνδυνοι, με κύρια εκτίμηση ότι οι πιέσεις θα εκφραστούν την περίοδο 2027-2028», συνέχισε.
«Τα λάθη γίνονται σε εύκολες περιόδους και οι οικονομίες διέπονται από κυκλικότητα», προειδοποίησε.
Από την αρνητική πλευρά, ο Περσιάνης ανέφερε ότι, «παρατηρούμε ότι, ενώ συσσωρεύονται εγγενείς κίνδυνοι, το εξωτερικό περιβάλλον γίνεται επίσης όλο και πιο απρόβλεπτο».
«Οι διαρθρωτικές αλλαγές που επέφερε η πολιτική και γεωπολιτική αναταραχή, το αυξανόμενο κρατικό χρέος και η ενοποίηση των κρυπτονομισμάτων, η αποδόμηση θεσμών που αποτελούσαν προπύργια σταθερότητας και η συγκριτική, τουλάχιστον, υποχώρηση της ΕΕ, αλλάζουν τους κανόνες του παιχνιδιού», εξήγησε.
«Η κλιματική αλλαγή είναι πλέον βασική παράμετρος στα μακροσκοπικά μοντέλα και στις επιχειρηματικές στρατηγικές και οι τεχνολογικές εξελίξεις κινούνται ταχύτερα από τις ταχύτητες αντίδρασης των πολιτικών και κοινωνικών μηχανισμών», πρόσθεσε.
Σε αυτό το πλαίσιο, είπε, η Κύπρος έχει δύο μέσα για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους.
Πρώτον, να διατηρηθούν οι επιλογές πολιτικής ανοιχτές για τη στιγμή που οι συνθήκες θα απαιτήσουν δημοσιονομικές παρεμβάσεις.
Αυτό επιτυγχάνεται, πρωτίστως, μέσω της δημιουργίας δημοσιονομικού χώρου που επιτρέπει τη λήψη μέτρων «εκείνη τη στιγμή».
«Αν η συνεχιζόμενη μείωση του χρέους αποτελεί την αιχμή προς αυτή την κατεύθυνση, τότε η καλύτερη διάρθρωση των κρατικών δαπανών αποτελεί τον χειρισμό του», ανέφερε.
«Και, το Δημοσιονομικό Συμβούλιο συνεχίζει να ανησυχεί για το γεγονός ότι οι άκαμπτες δαπάνες απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος του δημοσιονομικού χώρου και δεν αφήνουν περιθώρια ελιγμών», πρόσθεσε.
«Έτσι, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι κοινωνικές δαπάνες είναι, κατά κανόνα, αδιάκριτες, οι κυβερνήσεις παγιδεύονται σε φιλοκυκλικές πολιτικές», εξήγησε.
Η δεύτερη επιλογή, συνέχισε, είναι η δραστική προετοιμασία απέναντι σε αυτούς τους κινδύνους που είναι ήδη ορατοί.
«Η κλιματική αλλαγή δεν είναι πλέον ένα σενάριο, αλλά έχει αρχίσει να βιώνεται», είπε.
Οι φυσικές καταστροφές, η ανάγκη διαχείρισης του νερού και η αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας καταγράφουν ήδη εντεινόμενες τάσεις, ενώ όλα τα μοντέλα προβλέπουν επιτάχυνση των φαινομένων», πρόσθεσε.
Επιπλέον, ο Περσής τόνισε ότι «η ανεπάρκεια των υποδομών, με πιο επώδυνη τις υποδομές νερού, αστικών συγκοινωνιών και ενέργειας, πλησιάζουν τα όρια μιας κρίσης και στερούν από την εκτελεστική εξουσία τις απαιτούμενες επιλογές».
«Για αυτά θα απαιτηθούν σοβαρές αυξήσεις δαπανών και η συνεχιζόμενη καθυστέρηση μας αφορά», προειδοποίησε.
Επισήμανε ότι οι διαρθρωτικές αδυναμίες που σχετίζονται με τα δημόσια οικονομικά δεν γίνονται αισθητές στην παρούσα φάση.
Αυτά περιλαμβάνουν δημογραφικές πιέσεις και αυξανόμενες υποχρεώσεις, καθώς και τα εντεινόμενα ελλείμματα της κεντρικής κυβέρνησης, τα οποία οδηγούν σε δυσμενείς πολιτικές επιλογές αλλά συγκαλύπτονται πίσω από τα πλεονάσματα της γενικής κυβέρνησης.
«Η αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας να λάβει αποφάσεις βάσει δεδομένων και η ανυπαρξία στρατηγικών, μεταξύ άλλων και για τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις, είναι μια άλλη σοβαρή αδυναμία που οδηγεί κατά κανόνα σε κατακερματισμένες, δαπανηρές και αναποτελεσματικές λύσεις».
Όσον αφορά πιο θετικά νέα, ο Περσάνης τόνισε ότι «οι λύσεις δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολες και δεν χρειάζεται να δοθούν άμεσα και άμεσα».
«Η χώρα μπορεί και έχει τόσο τα εργαλεία όσο και το δημοσιονομικό και μακροοικονομικό περιθώριο για να τα δεχτεί, αν επιδιωχθούν», είπε.
«Το παράθυρο ευκαιρίας για την αναζήτηση μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων λύσεων, ωστόσο, δεν είναι μεγάλο», πρόσθεσε.
«Η επιτυχημένη πορεία των τελευταίων ετών, που όντως συνεχίζεται, αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί», συνέχισε ο Περσάνης. «Το γεγονός ότι αυτή η ευκαιρία προκύπτει σε μια εποχή που οι κοινωνικές, τεχνολογικές και πολιτικές συνθήκες υποστηρίζουν τις διαρθρωτικές αλλαγές, ενισχύει τη δημοσιονομική και μακροοικονομική δυναμική».
Ο Περσής ανέφερε επίσης ότι το Δημοσιονομικό Συμβούλιο συνεχίζει την αναβάθμιση και έχει καταγράψει σοβαρή ενίσχυση των ικανοτήτων του, αλλά δεν βρίσκεται ακόμη στο επίπεδο που απαιτεί η φιλοδοξία του.
«Η εσωτερική διάρθρωση και η κατάλληλη στελέχωση δεν έχουν ολοκληρωθεί, ενώ η ανάπτυξη ενός «οπλοστάσου», με μοντέλα και πιο εξελιγμένες ποσοτικές αναλύσεις, είναι σε εξέλιξη (και εντός χρονοδιαγράμματος) αλλά δεν είναι ολοκληρωμένες, με εξωτερική αξιολόγηση», είπε.
«Αυτό το μάθημα είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς η αποστολή απαιτεί μεγαλύτερη αναλυτική ένταση και μεσοπρόθεσμη έως μακροπρόθεσμη προσέγγιση, παρά τις μυωπικές προσεγγίσεις που είναι ευκολότερες αλλά επέτρεψαν τη συσσώρευση κινδύνων τα επόμενα χρόνια», πρόσθεσε.
Πρέπει να αναφερθεί ότι η έκθεση δραστηριοτήτων του Δημοσιονομικού Συμβουλίου αντικατοπτρίζει τις πρακτικές ενέργειες και εξελίξεις των τελευταίων ετών.
«Πίσω από αυτές τις ενέργειες, στρατηγικές και αναβαθμίσεις, η ουσία είναι να μπορεί το συμβούλιο να εντοπίζει κινδύνους με μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα», είπε ο Περσάνης.
«Η σημερινή καλή εποχή κάνει πιο σημαντικό τον ρόλο θεσμών όπως το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, καθώς οι «καλές στιγμές» είναι, αφενός, η κατάλληλη στιγμή για τη διόρθωση των διαρθρωτικών ανισορροπιών και την προετοιμασία για τις προκλήσεις που συγκεντρώνονται», εξήγησε.
«Από την άλλη πλευρά, είναι η χρονική στιγμή που, ιστορικά, διαπράττονται και τα μεγαλύτερα λάθη», πρόσθεσε.
Στην έκθεση δραστηριοτήτων αναφέρεται επίσης ότι το Δημοσιονομικό Συμβούλιο αναλαμβάνει τη διοργάνωση θεματικής διάσκεψης του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ανεξάρτητων Δημοσιονομικών Ιδρυμάτων (EU NIFI) στις αρχές του 2026, κατά την περίοδο που η Κυπριακή Δημοκρατία θα αναλάβει την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το συμβούλιο ανέφερε ότι τα Συνέδρια NIFI της ΕΕ αποτελούν ένα σημαντικό γεγονός του δικτύου, τη διοργάνωση του οποίου αναλαμβάνει κάθε φορά ένας εθνικός ανεξάρτητος δημοσιονομικός φορέας κράτους μέλους της ΕΕ που συμμετέχει στο δίκτυο.
Οι εθνικοί ΔΧΟ των κρατών μελών που συμμετέχουν στο δίκτυο (31 ΔΧΟ από 27 κράτη), εκπρόσωποι θεσμικών οργάνων της ΕΕ, καθώς και άλλοι προσκεκλημένοι, καλούνται να συμμετάσχουν στη διάσκεψη.
Κατά την εκδήλωση αυτή συζητούνται θέματα σχετικά με το Δημοσιονομικό Πλαίσιο των κρατών μελών της ΕΕ, με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας και του συντονισμού των εργασιών των ΔΧΟ των κρατών μελών.
