Μήπως οι Κύπριοι υπνοβαίνουν σε μια άλλη τραγωδία, μια τραγωδία που θα μπορούσε να ταιριάξει ή και να ξεπεράσει αυτές του 1963–64 και του 1974, που οδήγησαν σε τόσους πολλούς θανάτους, εκτοπισμούς και εξαθλίωση;
Στο νότο του νησιού, υπήρξαν πολυάριθμες πρόσφατες διαμαρτυρίες ενάντια στην αυξανόμενη παρουσία του Ισραήλ και ενάντια στις προσπάθειες της ισραηλινής κυβέρνησης να υπαγορεύσει τι μπορούν να πουν ή όχι οι Ελληνοκύπριοι για τις ενέργειές της στη Γάζα. Μέρος αυτής της δυσαρέσκειας προέρχεται από την ανεξέλεγκτη επέκταση της ίδιας της ισραηλινής κοινότητας, με τοπικές αναφορές να υπολογίζουν ότι περισσότεροι από 15.000 Ισραηλινοί πολίτες έχουν πλέον εγκατασταθεί ή αποκτήσει περιουσία στη νότια Κύπρο, μια εξέλιξη που πολλοί Ελληνοκύπριοι βλέπουν με αυξανόμενη ανησυχία.
Στο βορρά, οι Τουρκοκύπριοι έχουν εκφράσει παρόμοια αποδοκιμασία, ανησυχώντας από τον αυξανόμενο αριθμό Ισραηλινών και Εβραίων από άλλες χώρες που εγκαθίστανται στην περιοχή και ανησυχούν για το τι μπορεί να κρύβεται πίσω από αυτή την εισροή. Τοπικές εφημερίδες προειδοποιούν ότι η βόρεια Κύπρος χαρακτηρίζεται από το Ισραήλ ως καταφύγιο τρομοκρατών, μια κατασκευή που πολλοί πιστεύουν ότι έχει σχεδιαστεί για να δημιουργήσει πρόσχημα για ένα ισραηλινό χτύπημα στο βορρά.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει κατηγορηθεί στο εσωτερικό του για διαφθορά και αντιμετωπίζει αίτημα από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για τη σύλληψή του για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη Γάζα. Η «κάρτα του να βγει από τη φυλακή» έγκειται στη διατήρηση «για πάντα πολέμους» που τον κρατούν στην εξουσία και τον προστατεύουν με την ασυλία που συνοδεύει τα υψηλά αξιώματα.
Ο υπουργός Οικονομικών και Άμυνας του Νετανιάχου, Bezalel Smotrich, περιέγραψε την πείνα 2,2 εκατομμυρίων κατοίκων της Γάζας ως «δικαιωμένη και ηθική». Ο υπουργός Εθνικής του Ασφάλειας, Itamar Ben-Gvir, καταδικάστηκε από τα ισραηλινά δικαστήρια για ρατσιστική υποκίνηση. Ακόμη και το Ηνωμένο Βασίλειο, ένας από τους πιο ένθερμους συμμάχους του Ισραήλ, έχει πλέον απαγορεύσει και στους δύο άνδρες την είσοδο στο έδαφός του για υποκίνηση εξτρεμιστικής βίας και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ωστόσο συνεχίζουν να υπηρετούν στην ισραηλινή κυβέρνηση.
Μόλις τα τελευταία δύο χρόνια, αυτή η ασταθής και εξτρεμιστική ηγεσία είναι που οδήγησε τις στρατιωτικές εισβολές του Ισραήλ σε τουλάχιστον πέντε χώρες (Συρία, Λίβανο, Ιράν, Ιράκ και Υεμένη), ενώ διεξήγαγε μια εκστρατεία στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα που καταδικάστηκε ευρέως ως γενοκτονία. Θα γίνει η Κύπρος ακόμη ένα πεδίο μάχης για το Ισραήλ;
Είναι η σημερινή ισραηλινή ηγεσία, που έχει καταναλωθεί από δίκες διαφθοράς και ιδεολογικό εξτρεμισμό, είναι πράγματι ο σύμμαχος που φαντάζεται η ελληνοκυπριακή διοίκηση ή είναι μια δύναμη που επιδιώκει τη δική της στρατηγική βάση στην Ανατολική Μεσόγειο;
Από το 2017, η ελληνοκυπριακή κυβέρνηση φλερτάρει το Ισραήλ μέσω της «συνεργασίας για την ασφάλεια» που περιλαμβάνει κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, εκπαίδευση αεράμυνας και προσομοιώσεις κρούσεων μεγάλης εμβέλειας. Πιο πρόσφατα, απέκτησε το σύστημα αεράμυνας Barak MX του Ισραήλ και συμφώνησε να εισάγει ισραηλινό αέριο μέσω ενός νέου αγωγού από το κοίτασμα Karish. Αυτές οι εξελίξεις μπορεί να φαίνεται ότι ενισχύουν την άμυνα και την οικονομία της Κύπρου, ωστόσο δεσμεύουν το νησί όλο και πιο στενά με τις περιφερειακές φιλοδοξίες του Ισραήλ. Μόλις ενσωματωθούν οι ισραηλινές δυνάμεις, οι υποδομές και οι ενεργειακές διαδρομές, δεν θα αφαιρεθούν εύκολα. Το νησί κινδυνεύει να γίνει προέκταση της πλατφόρμας του Ισραήλ για περιφερειακές πολεμικές επιχειρήσεις και πιθανός στόχος σε οποιαδήποτε ευρύτερη σύγκρουση.
Για το μέγεθός της, η Κύπρος είναι ένα από τα πιο έντονα στρατιωτικοποιημένα εδάφη στη γη. Το Ηνωμένο Βασίλειο διατηρεί τις κυρίαρχες βάσεις του στο Ακρωτήρι και τη Δεκέλεια, καλύπτοντας περισσότερα από 250 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η Γαλλία επιχειρεί από το Μαρί και την Πάφο, οι Ηνωμένες Πολιτείες από τις βρετανικές βάσεις και το Ισραήλ εκτελεί τρένα στους ελληνοκυπριακούς ουρανούς και ύδατα. Η Ειρηνευτική Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο εξακολουθεί να διατηρεί τη ζώνη ασφαλείας μήκους 180 χιλιομέτρων, που καλύπτει περίπου 346 τετραγωνικά χιλιόμετρα και περιπολείται από ένοπλα στρατεύματα και μονάδες παρατήρησης.
Σε όλο το νησί, το επίπεδο στρατιωτικοποίησης είναι ανησυχητικό. Στο βορρά, περίπου 40.000 Τούρκοι στρατιώτες πιστεύεται τώρα ότι ενισχύονται με νέο εξοπλισμό και αναπτύξεις drone, μετά από απειλές για την ασφάλεια από πρόσωπα κοντά στην ισραηλινή κυβέρνηση. Στο νότο, η Κυπριακή Δημοκρατία διαθέτει άρματα μάχης και συστήματα αεράμυνας ρωσικής κατασκευής, πρόσφατα αναβαθμισμένα με το ισραηλινό Barak MX. Η Εθνοφρουρά της εκπαιδεύεται με ισραηλινές και γαλλικές αεροπορικές δυνάμεις, ενώ οι Βρετανικοί Τυφώνες πετούν από το Ακρωτήρι. Στις γύρω θάλασσες επιχειρούν και ναυτικές περιπολίες από τη Γαλλία, το Ισραήλ, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Τουρκία.
Αυτό που κάποτε ήταν νησί της διατήρησης της ειρήνης έχει γίνει ένα συνονθύλευμα αλληλοεπικαλυπτόμενων εντολών, καθεμία από τις οποίες εξυπηρετούσε συμφέροντα πολύ πέρα από τις κυπριακές ακτές. Σε ένα τόσο πολυσύχναστο πεδίο, δεν είναι πλέον σαφές ποιου ραντάρ παρακολουθεί ποιον, ή ποιου οι εντολές έχουν προτεραιότητα όταν έρχεται η κρίση. Σε περίπτωση που ξεσπάσουν εχθροπραξίες στην περιοχή, η Κύπρος θα ήταν στην πρώτη γραμμή πριν καν η κυβέρνησή της μπορέσει να αποφασίσει σε ποια πλευρά θα ήταν.
Τόσο ο Νετανιάχου όσο και ο Σμότριτς δεν έχουν κρύψει τις φιλοδοξίες τους για ένα «Μεγάλο Ισραήλ» που εκτείνεται πολύ πέρα από τα αναγνωρισμένα σύνορα. Η Κύπρος δεν εμφανίζεται σε αυτόν τον χάρτη, ωστόσο στην πράξη κινδυνεύει να γίνει μέρος αυτής της διευρυνόμενης σφαίρας επιρροής και μια de facto επέκταση της στρατηγικής εμβέλειας του Ισραήλ στην περιοχή. Η πρόσφατη αντιπαράθεση με τη Χεζμπολάχ έδειξε πόσο εύκολα η περιοχή θα μπορούσε να διολισθήσει προς την κλιμάκωση και την επόμενη φορά το αποτέλεσμα μπορεί να είναι πολύ λιγότερο περιορισμένο. Καθώς η στρατιωτική και οικονομική παρουσία του Ισραήλ στην Κύπρο βαθαίνει, τόσο βαθαίνει και η ικανότητά του να διαμορφώνει την κυπριακή πολιτική για να εξυπηρετεί τα δικά του στρατηγικά συμφέροντα.
Παρά όλες τις σοβαρές ατέλειές της, είναι αναμφισβήτητο ότι η Κύπρος έχει απολαύσει μισό αιώνα ειρηνικής συνύπαρξης και μιας αυξανόμενης συμφωνίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Αλλά διακυβεύεται τώρα η ίδια η ειρήνη;
Αν γίνει άλλος πόλεμος στην Κύπρο, δεν θα υποφέρουν περισσότερο οι μεγαλύτερες δυνάμεις, αλλά οι ίδιοι οι Κύπριοι. Οι δύο ηγέτες, Tufan Erhurman και Νίκος Χριστοδουλίδης, οφείλουν στις κοινότητές τους να θέσουν την αποστρατικοποίηση εντός των αντίστοιχων περιοχών ελέγχου τους ως προτεραιότητα στις διαπραγματεύσεις μαζί με την Ελλάδα, την Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο, υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Άλλωστε, η αποστρατιωτικοποίηση παραμένει ένα από τα σπάνια σημεία συναίνεσης μεταξύ των δύο κοινοτήτων και ακρογωνιαίος λίθος οποιασδήποτε αξιόπιστης μελλοντικής διευθέτησης.
