Στα κοινωνικά δίκτυα εμφανίζονται ολοένα και περισσότερες φωτογραφίες από κουκούλες στον κυπριακό ουρανό και πυροδοτούνται έντονες συζητήσεις για το τι είναι και γιατί εμφανίζονται πολύ πιο έντονα τα τελευταία χρόνια. Ποιοι είναι οι λόγοι της εμφάνισής τους; Γιατί πληθαίνουν το φθινόπωρο και το χειμώνα;
Απαντήσεις
μετεωρολόγος Έρικ Κίτας.
Τα contrails είναι λεπτές, μακριές λευκές λωρίδες συμπυκνωμένης υγρασίας (σταγονίδια ή κρύσταλλοι πάγου). Η συμπύκνωση υδρατμών είναι ένα φυσικό φαινόμενο που προκαλείται από τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες (συνήθως κάτω από -40°C) που επικρατούν στα μεγάλα ύψη όπου πετούν τα αεροσκάφη. Μικροσκοπικά σωματίδια από τον κινητήρα, γνωστά ως πυρήνες συμπύκνωσης, λειτουργούν ως σημεία εκκίνησης για τη συμπύκνωση, αφήνοντας πίσω τους λεπτά ίχνη από κρυστάλλους πάγου.
Το χρονικό διάστημα που είναι ορατά τα ίχνη συμπύκνωσης εξαρτάται από την υγρασία που παρατηρείται στο ύψος πτήσης:
στο
χαμηλή υγρασία
συμβαίνει μια φυσική διαδικασία εξάχνωσης, κατά την οποία μια ουσία περνά από μια στερεή κατάσταση σε μια αέρια κατάσταση, παρακάμπτοντας την υγρή φάση. Σε ξηρή ατμόσφαιρα, οι κρύσταλλοι πάγου εξαχνώνονται και γίνονται αόρατοι, με αποτέλεσμα οι λεπτές λευκές γραμμές να διαλύονται πολύ γρήγορα καθώς το αεροσκάφος κινείται.
υψηλή υγρασία
οι κρύσταλλοι πάγου επιμένουν, με αποτέλεσμα οι γραμμές που αφήνουν τα αεροσκάφη να παραμένουν στον ουρανό για αρκετές ώρες και μερικές φορές μπορεί να «διαδοθούν» σε σύννεφα κίρους.
«Η συχνότητα των contrails έχει σίγουρα αυξηθεί τα τελευταία χρόνια λόγω της συνεχιζόμενης αύξησης των πτήσεων σε όλο τον κόσμο, η οποία οδήγησε σε αύξηση του αριθμού των επιβατικών και εμπορικών αεροσκαφών που διασχίζουν τον εναέριο χώρο μας», εξηγεί ο Eric Kitas. — Ταυτόχρονα, τα αεροπλάνα πλέον πετούν πολύ ψηλότερα και έχουν ισχυρότερους κινητήρες που παράγουν περισσότερους υδρατμούς.
Γιατί όμως τα contrails στους ουρανούς της Κύπρου είναι πιο συνηθισμένα και πιο έντονα κυρίως το φθινόπωρο και σε μικρότερο βαθμό το χειμώνα; Αυτό μπορεί να εξηγηθεί και από μετεωρολογική άποψη.
Κατά τους φθινοπωρινούς μήνες, η ανώτερη τροπόσφαιρα αρχίζει να ψύχεται σημαντικά καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, ενώ τα νερά της Μεσογείου διατηρούν μεγάλο μέρος της θερμότητας του καλοκαιριού, οδηγώντας σε αυξημένη εξάτμιση και υψηλότερη περιεκτικότητα σε υγρασία στις αέριες μάζες κοντά στην επιφάνεια της γης.
Αυτό, σε συνδυασμό με τις μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες του φθινοπώρου, δημιουργεί ασταθείς ατμοσφαιρικές συνθήκες και περιοχές υψηλής υγρασίας στην ανώτερη τροπόσφαιρα, οδηγώντας σε πιο συχνό και έντονο σχηματισμό ιπποειδών. Το φθινόπωρο, πιο συχνά από ό,τι συνήθως, πληρούνται δύο κριτήρια που είναι απαραίτητα για την εμφάνιση των οπών:
1)
πολύ χαμηλές θερμοκρασίες στην ανώτερη τροπόσφαιρα,
2)
αυξημένο επίπεδο υγρασίας.
Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, η περιοχή της Μεσογείου κυριαρχείται από θερμότερες αέριες μάζες, με αποτέλεσμα η ανώτερη τροπόσφαιρα συχνά να στερείται της θερμοκρασίας που απαιτείται για να σχηματίσει επίμονα contrails και τείνει να είναι περιορισμένος σε αριθμό σε σύγκριση με το φθινόπωρο και το χειμώνα. Την άνοιξη, οι θερμοκρασίες στην ανώτερη τροπόσφαιρα μπορεί να είναι χαμηλές, αλλά η υγρασία αρχίζει να μειώνεται, με τη συχνότητα των μονοπατιών συμπύκνωσης να είναι υψηλότερη από ό,τι το καλοκαίρι, αλλά ταυτόχρονα χαμηλότερη από ό,τι το φθινόπωρο και το χειμώνα.
— Με βάση τα παραπάνω όχι, στην περιοχή μας κανείς δεν ψεκάζει για να αποτρέψει τη βροχή. Ίχνη συμπύκνωσης έχουν παρατηρηθεί και θα συνεχίσουν να παρατηρούνται χωρίς να επηρεάζονται οι καιρικές συνθήκες, λέει ο Κύπριος μετεωρολόγος.
