Η Κύπρος βρίσκεται στο χείλος της χειρότερης κρίσης νερού της τελευταίας 10ετίας.
Σύμφωνα με το Τμήμα Υδάτινων Πόρων, ο όγκος του νερού στους ταμιευτήρες έως τις 24 Οκτωβρίου ήταν μόλις 32,2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, που αντιστοιχεί στο 11,1% της συνολικής χωρητικότητας. Πριν από ένα χρόνο, ο αριθμός αυτός ήταν τρεις φορές υψηλότερος - 76,8 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, ή 26,4%.
Η παρατεταμένη ξηρασία ανάγκασε τις αρχές να θεσπίσουν έκτακτα μέτρα και να προειδοποιήσουν τους αγρότες: χωρίς πρόσθετες πηγές νερού, δεν μπορούν να φυτευτούν νέες καλλιέργειες το 2026. Επιπλέον, δεν μπορεί να αποκλειστεί η θέσπιση δελτίου νερού για τα νοικοκυριά.
Το τμήμα προβλέπει ότι τα νότια μέρη του νησιού - Λεμεσός, Λευκωσία, Λάρνακα και Αμμόχωστος - θα αντιμετωπίσουν σοβαρές ελλείψεις νερού το 2026, ακόμη και αν όλες οι υπάρχουσες μονάδες αφαλάτωσης λειτουργήσουν σε πλήρη δυναμικότητα. Οι περιοχές αυτές εξυπηρετούνται από το Νότιο Σύστημα Ύδρευσης και οι ειδικοί ήδη προειδοποιούν ότι ενδέχεται να υπάρξουν περιορισμοί στην παροχή νερού ακόμη και για οικιακές ανάγκες.
Το νερό άρδευσης θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για κτηνοτροφικούς και βιομηχανικούς σκοπούς. Η επαρχία Πάφου θα αποφύγει την έλλειψη πόσιμου νερού, αλλά θα αντιμετωπίσει σοβαρούς περιορισμούς στο πότισμα για να παρέχει στον πληθυσμό τα απαραίτητα εφόδια.
Εάν δεν βελτιωθούν οι καιρικές συνθήκες, δεν θα υπάρχει αρκετό νερό για εποχιακές φυτεύσεις, θερμοκήπια και συστήματα αντιπαγετικής προστασίας. Οι αρχές εξετάζουν επίσης τη μείωση της παροχής νερού σε αθλητικούς χώρους, πάρκα και δημόσιους χώρους πρασίνου. Επί του παρόντος βρίσκεται σε εξέλιξη μια μελέτη για την αξιολόγηση του αντίκτυπου και της ανταπόκρισης από τους ιδιοκτήτες γηπέδων γκολφ και γηπέδων ποδοσφαίρου.
Το Τμήμα Υδάτινων Πόρων έστειλε γραπτά μηνύματα σε όλους τους αγρότες με άμεση προειδοποίηση να μην ξεκινήσουν νέες φυτεύσεις χωρίς αποδεδειγμένη πρόσβαση σε νερό για το 2026.
Μαζί με το Υπουργείο Γεωργίας, αναπτύσσονται μέτρα οικονομικής στήριξης για τους αγρότες που πλήττονται από τους περιορισμούς του νερού, προκειμένου να μετριαστούν οι κοινωνικοοικονομικές συνέπειες.
Η κυβέρνηση εφαρμόζει το «Σχέδιο Δράσης για την Καταπολέμηση της Λειψυδρίας» που ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο. Αυτή τη στιγμή, το νησί διαθέτει πέντε μόνιμες μονάδες αφαλάτωσης συνολικής δυναμικότητας 235.000 κυβικών μέτρων νερού την ημέρα, οι οποίες καλύπτουν περισσότερο από το 70% των αναγκών μεγάλων πόλεων και τουριστικών περιοχών.
Οι μονάδες αυτές βρίσκονται στη Δεκέλεια (60.000 κυβικά μέτρα ημερησίως), στη Λάρνακα (60.000), στον Ηλεκτροπαραγωγό Σταθμό Βασιλικού (60.000), στην Επισκοπή (40.000) και στην Πάφο (15.000).
Επιπλέον, οι αρχές εγκαθιστούν κινητές μονάδες αφαλάτωσης, οι οποίες θα ξεκινήσουν να λειτουργούν πριν από το καλοκαίρι του 2026. Στην Κισσόνεργα επεκτείνεται η υπάρχουσα εγκατάσταση δυναμικότητας 12.000 κυβικών μέτρων ημερησίως: λειτουργεί επί του παρόντος μια μονάδα χωρητικότητας 2.000 κυβικών μέτρων και άλλες 5.000 θα προστεθούν έως το τέλος Νοεμβρίου, 5,00 κυβικά μέτρα την ημέρα.
Μονάδα 15.000 κυβικών μέτρων βρίσκεται σε λειτουργία στον ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό Μονής, με νέες μονάδες να προγραμματίζονται για τη Λεμεσό - 10.000 κυβικά μέτρα στον ποταμό Γαρίλλη (Δεκέμβριος 2025) και 10.000 στο λιμάνι της Λεμεσού (Ιανουάριος 2026).
Μέχρι το καλοκαίρι του 2026 θα εμφανιστούν επιπλέον κινητές μονάδες δυναμικότητας 10.000 κυβικών μέτρων ημερησίως σε Λεμεσό, Λάρνακα και Αμμόχωστο. Ήδη έχουν προκηρυχθεί διαγωνισμοί για εξοπλισμό σε Επισκοπή, Βασιλικό και Αγία Νάπα (10.000 κυβικά έκαστος).
Προβλέπεται η κατασκευή δύο νέων μόνιμων μονάδων αφαλάτωσης - στα ανατολικά της Λεμεσού (δυναμικότητας 60.000–80.000 κυβικών μέτρων ημερησίως) και στη Δεκέλεια, όπου η σημερινή μονάδα θα αντικατασταθεί από μια νέα δυναμικότητα 80.000–100.000 κυβικών μέτρων.
Επιπλέον, το 2025 έχει ξεκινήσει έρευνα για τη δυνατότητα μόνιμης χρήσης κινητών εγκαταστάσεων και επέκτασης της παραγωγικότητάς τους.
Με μια απλοποιημένη διαδικασία που εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2025, επετράπη σε ξενοδοχεία, δήμους και επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας να εγκαταστήσουν τις δικές τους μικρές μονάδες αφαλάτωσης δυναμικότητας έως 1.500 κυβικά μέτρα ημερησίως. Το πρόγραμμα προβλέπει επιχορηγήσεις συνολικού ύψους 3 εκατ. ευρώ, οι αιτήσεις είναι ανοιχτές έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2026. Αυτή τη στιγμή έχουν υποβληθεί 13 αιτήσεις από ξενοδοχεία, εκ των οποίων οι 7 έχουν ήδη εγκριθεί.
Το τμήμα υλοποιεί έργα μείωσης των διαρροών μαζί με δήμους και συμβούλια ύδρευσης, χρηματοδοτούμενα από 10,5 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα ΘΑΛΕΙΑ 2021-2027. Τα κεφάλαια κατανέμονται ως εξής: Αμμόχωστος - 2,32 εκατ. ευρώ, Λάρνακα - 2,62 εκατ. ευρώ, Λεμεσός - 1,90 εκατ. ευρώ, Λευκωσία - 1,83 εκατ. ευρώ και Πάφος - 1,90 εκατ. ευρώ.
Εγκρίθηκαν 13 τοπικά έργα αξίας 640.000 € και διατέθηκαν επίσης κονδύλια για τη μεταφορά νερού με βυτιοφόρα σε περιοχές που αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις. Συνολικά ελήφθησαν 43 αιτήσεις για χρηματοδότηση πρωτοβουλιών για τη μείωση της απώλειας νερού.
Τον Ιούλιο του 2025, υπογράφηκε σύμβαση με την EY Κύπρου για ένα έργο διάρκειας 24 μηνών με στόχο τη δημιουργία εθνικής στρατηγικής για τη μείωση της διαρροής νερού και τη συμμόρφωση των κυπριακών δικτύων με τις οδηγίες της ΕΕ για την ποιότητα του πόσιμου νερού. Το έργο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω ενός μέσου τεχνικής βοήθειας. Θα περιλαμβάνει αξιολόγηση διαρροών σε δίκτυα ύδρευσης, προετοιμασία εθνικών και τοπικών σχεδίων διαχείρισης και προγράμματα κατάρτισης για ειδικούς.
Για τον μετριασμό των επιπτώσεων της ξηρασίας, το τμήμα υλοποιεί επείγοντα έργα υποδομής στις πληγείσες κοινότητες. Έχουν ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη 31 έργα στη Λευκωσία, 18 στη Λεμεσό, 9 στην Πάφο, 6 στη Λάρνακα και 1 στην Αμμόχωστο. Οι εργασίες περιλαμβάνουν αντικατάσταση παλαιών σωλήνων, επισκευή δεξαμενών και πύργων νερού και θέση σε λειτουργία νέων φρεατίων.
Το Γεωλογικό Ινστιτούτο έχει ανοίξει 13 επιτυχημένες γεωτρήσεις και το Τμήμα Υδάτινων Πόρων έχει ολοκληρώσει 23 έργα γεωτρήσεων και διεξάγει έρευνα σε 11 νέες τοποθεσίες.
Η Κύπρος μπαίνει στο 2026 με κρίσιμη λειψυδρία και ελπίζει για πρόωρες βροχές. Ωστόσο, οι αρχές υποστηρίζουν ότι λαμβάνουν όλα τα δυνατά μέτρα για να διασφαλίσουν ότι το νησί δεν «στεγνώσει» - και ότι το νερό παραμένει όχι μόνο σε μπουκάλια, αλλά και σε βρύσες.
Πηγή: in-cyprus.philenews.com
