Ο ενεργειακός τομέας αποτελεί «κλειδί πυλώνα» της εξωτερικής πολιτικής της Κύπρου, δήλωσε το Σάββατο ο πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης.
Μιλώντας στο περιθώριο συνεδρίου αναφέρθηκε στη συνάντηση «3+1» των υπουργών Ενέργειας Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και Ηνωμένων Πολιτειών που έγινε την Παρασκευή, λέγοντας ότι «ένας από τους κύριους στόχους μας είναι να ευθυγραμμίσουμε τα συμφέροντά μας όχι μόνο με γειτονικά κράτη, αλλά και με ισχυρούς παράγοντες του διεθνούς συστήματος».
«Ο τομέας της ενέργειας είναι ένας τέτοιος τομέας στον οποίο μπορούμε να συνεργαστούμε στενά. Είναι ένας τομέας που είναι επίσης βασικός πυλώνας της εξωτερικής μας πολιτικής και προς αυτή την κατεύθυνση, τις επόμενες εβδομάδες, θα έχουμε να ανακοινώσουμε νέες εξελίξεις», είπε.
Πρόσθεσε ότι στόχος της κυβέρνησης είναι «να αξιοποιήσει τον ενεργειακό τομέα για να αντιμετωπίσει μια εσωτερική πρόκληση που έχουμε σε σχέση με την ηλεκτρική ενέργεια» και επίσης «να τον χρησιμοποιήσει ως παράγοντα που θα φέρει κοντά τα κράτη της περιοχής».
«Μια τέτοια διάσταση είναι ιδιαίτερα σημαντική για να αναπτυχθεί η ανατολική Μεσόγειος ως εναλλακτικός ενεργειακός διάδρομος προς την Ευρώπη», είπε.
Στη συνάντηση της Παρασκευής ο Κύπριος Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου και οι ομολόγους του Σταύρος Παπασταύρου της Ελλάδας, Έλι Κοέν του Ισραήλ και Κρις Ράιτ των ΗΠΑ συνήλθαν στην Αθήνα, με κοινή δήλωση που δηλώνει την υποστήριξη των τεσσάρων υπουργών για «ευρύτερα περιφερειακά έργα διασυνδεσιμότητας».
Αυτά τα έργα, ανέφερε η δήλωση, περιλαμβάνουν «αυτά που βρίσκονται σε εξέλιξη και μελλοντικά».
Πρόσθεσε ότι τα έργα θα πραγματοποιηθούν «στο πλαίσιο» του «Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης» (Imec) που σχεδίαζε.
Οι υπουργοί δεσμεύτηκαν επίσης να «χρησιμοποιήσουν τη μορφή 3+1 για να υποστηρίξουν τον στόχο της διαφοροποίησης των ενεργειακών προμηθειών της περιοχής μειώνοντας την εξάρτηση από κακοήθεις παράγοντες και βελτιώνοντας τη συνδεσιμότητα μεταξύ ομοϊδεατών περιφερειακών εταίρων», με τη δήλωση να δηλώνει επίσης τον στόχο τους να συναντηθούν ξανά στην Ουάσιγκτον μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου του επόμενου έτους.
Το πιο σημαντικό έργο διασύνδεσης επί του παρόντος είναι το Great Sea Interconnector – ένα προγραμματισμένο υποθαλάσσιο καλώδιο το οποίο, εάν ολοκληρωθεί, θα συνδέσει τα ενεργειακά δίκτυα της Κύπρου, της Ελλάδας και του Ισραήλ.
Ο Παπαναστασίου είχε χαρακτηρίσει τον περασμένο μήνα το έργο ως «προτεραιότητα» για την κυπριακή κυβέρνηση, λέγοντας ότι «θα τερματίσει οριστικά την ενεργειακή απομόνωση της χώρας μας, ενισχύοντας την ασφάλεια του εφοδιασμού, τον ανταγωνισμό μεταξύ παραγωγών και παρόχων ενέργειας και δημιουργώντας ευκαιρίες για εξαγωγές ενέργειας».
Ωστόσο, το μέλλον της παραμένει κάπως ασαφές, με τις συναντήσεις μεταξύ των κυβερνήσεων της Κύπρου και της Ελλάδας να βρίσκονται σε εξέλιξη με στόχο την επίλυση βασικών διαφορών μεταξύ τους για το θέμα.
Το ρήγμα μεταξύ των δύο κυβερνήσεων προέρχεται από την αρχική συμφωνία της κυπριακής κυβέρνησης να καταβάλει πέντε ετήσιες πληρωμές 25 εκατομμυρίων ευρώ στον ανεξάρτητο διαχειριστή συστήματος μεταφοράς της Ελλάδας Admie προτού τεθεί σε λειτουργία η γραμμή διασύνδεσης, αλλά μέχρι στιγμής έχει παρακρατήσει.
Οι πληρωμές θα βοηθούσαν ουσιαστικά στη χρηματοδότηση του έργου και θα διασφάλιζαν ότι η Admie, ο μέτοχος του 51 τοις εκατό και ο φορέας υλοποίησης, θα έχει σταθερό εισόδημα ενώ επενδύει στο έργο προτού βγει κέρδος, αλλά η κυπριακή κυβέρνηση ανέφερε την έλλειψη απτής προόδου στο έργο και τις διαφορές απόψεων σχετικά με τον τρόπο προέλευσης των χρημάτων ως λόγους για τη μη πληρωμή των χρημάτων.
Προς τούτο, ο Παπαναστασίου είχε πει τον Σεπτέμβριο ότι η Κύπρος θα πληρώσει την πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ όταν το έργο «υλοποιείται στο σύνολό του» και ότι η κατασκευή καλωδίων από μόνη της «δεν αρκεί» για να πληροί αυτό το κριτήριο.
Οι διαφορές μεταξύ των δύο κυβερνήσεων εδραιώθηκαν περαιτέρω Ο Κύπριος Υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός κατηγόρησε τον Παπασταύρου για «ψευδείς ειδήσεις» για το θέμα, με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη να ζητά σαφήνεια σχετικά με τη θέση της Κύπρου την επόμενη μέρα.
Τα σχόλια του Κεραυνού ήρθαν αφού ο Παπασταύρου είχε πει ότι «δεν δείχνει» οι μελέτες που ισχυρίστηκε ότι δείχνουν ότι το έργο δεν είναι βιώσιμο.
Σε απάντηση, είπε ότι οι μελέτες είχαν ανατεθεί από τον Παπαναστασίου, ότι «παραδόθηκαν σωστά» στο ελληνικό υπουργείο Ενέργειας και ότι είχαν σταλεί ακόμη και στον προκάτοχο του Παπασταύρου, Θεόδωρο Σκυλακάκη.
Ο Παπασταύρου είχε προηγουμένως αποδοκιμάσει αυτό που περιέγραψε ως «συνεχώς αντικρουόμενα μηνύματα από την κυπριακή πλευρά» για το θέμα.
