Λίγα επιδόρπια κάνουν μια είσοδο όπως το Baked Alaska – ένας θόλος από μαρέγκα με χρυσές μύτες που κρύβει κρύο παγωτό πάνω από ένα στρώμα σφουγγαριού, όλα φουσκωμένα για λίγο σε φούρνο ή φλαμπαρισμένα για θεατρικό αποτέλεσμα. Το δράμα του συνδυάζεται με μια ιστορία που ταξιδεύει σε όλες τις ηπείρους, συνδυάζοντας τη γαστρονομική καινοτομία με τον πολιτικό συμβολισμό και την αίσθηση του εορτασμού.
Η ιστορία δεν ξεκινά με το όνομα, αλλά με την επιστήμη. Το 1800 σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις τόσο στις τεχνικές μαρέγκας όσο και στις μονωτικές ιδιότητες στη μαγειρική. Οι Γάλλοι σεφ ήξεραν από καιρό ότι τα χτυπημένα ασπράδια αυγών, όταν ψήνονται, σχημάτιζαν μια κρούστα που μπορούσε να προστατεύσει πιο ευαίσθητες γεμίσεις. Περίπου την ίδια εποχή, η εμφάνιση των παγοκατοικιών και, αργότερα, η μηχανική ψύξη έκανε το παγωτό πιο σταθερό χαρακτηριστικό στην τραπεζαρία της ανώτερης τάξης.
Το πραγματικό πιάτο εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1860, όταν ο Τσαρλς Ράνχοφερ, σεφ στο διάσημο εστιατόριο Delmonico's στη Νέα Υόρκη, σέρβιρε ένα φλεγόμενο επιδόρπιο παγωτό και μαρέγκα για να τιμήσει την απόκτηση της Αλάσκας από τις ΗΠΑ το 1867. Το ονόμασε "Alaska, το κρύο εσωτερικό της Φλόριντα" - αν και σύντομα έγινε γνωστό ως "Alaska, Floridaor" Αλάσκα. Το όνομα κόλλησε και το επιδόρπιο έγινε σύμβολο γαστρονομικού bravado, το οποίο αγκαλιάστηκαν από σεφ που ήταν πρόθυμοι να επιδείξουν τόσο την τεχνική δεξιοτεχνία όσο και τη διάθεση για θέαμα.
Καθ' όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα, το Baked Alaska έγινε βασικό στοιχείο σε μεγάλα συμπόσια ξενοδοχείων και τραπεζαρίες κρουαζιερόπλοιων. Η επιδεικτικότητά του ταίριαζε στην εποχή της εξυπηρέτησης στο τραπέζι και της μεταπολεμικής αφθονίας, και συχνά προοριζόταν για ειδικές περιστάσεις. Ενώ η παραδοσιακή έκδοση περιλαμβάνει παγωτό βανίλια, παντεσπάνι και ελβετική μαρέγκα, έχουν εμφανιστεί παραλλαγές με την πάροδο του χρόνου: μερικά με παγωτά με γεύση σοκολάτας ή φρούτα, άλλα ανταλλάσσουν το σφουγγάρι με brownies, nougat ή Genoise και άλλοι προσθέτοντας λικέρ ή κομπόστες για μεγαλύτερο βάθος.
Αν και το Baked Alaska δεν είναι ένα παραδοσιακό κυπριακό πιάτο, τα συστατικά του - μαρέγκα, παντεσπάνι και κρύα γλυκά - είναι γνωστά. Τα τελευταία χρόνια, ορισμένοι Κύπριοι σεφ πειραματίστηκαν με τοπικές εκδοχές, εμποτίζοντας το σφουγγάρι με ζιβανία, αρωματίζοντας παγωτό με τριαντάφυλλο ή χαρούπι ή χρησιμοποιώντας εσπεριδοειδή από ελαιώνες χωριών. Η ιδέα της αντιπαράθεσης του κρύου και του ζεστού, του μαλακού και του τραγανού, ευθυγραμμίζεται καλά με τις μεσογειακές γαστρονομικές παραδόσεις που βραβεύουν την αντίθεση και την ισορροπία.
Τελικά, το Baked Alaska είναι κάτι περισσότερο από ένα επιδόρπιο – είναι μια παράσταση σε μινιατούρα, σχεδιασμένη να εκθαμβώνει ενώ αψηφά τη λογική.
