Δεν είναι εύκολο να είσαι φωτογράφος δρόμου σε μια εποχή που όλοι κυκλοφορούν με μια κάμερα (τηλέφωνο). Όχι μόνο κάνει τα θέματά σας –δηλαδή τους τυχαίους ανθρώπους– να δυσανασχετούν περισσότερο με το να σας τραβήξουν, αλλά και να είναι πιο δύσκολο να ξεχωρίσετε. Κανείς δεν είναι φωτογράφος όταν όλοι είναι φωτογράφοι.
Ο Αντώνης Χατζηγεωργίου είναι 27 ετών και ίσως δεν έχει ξεχωρίσει ακόμα –δεν ήταν καν σίγουρος ότι η φωτογραφία ήταν το πραγματικό του μέτωπο μέχρι πριν λίγους μήνες– αλλά φτάνει εκεί, με πάνω από 2.000 followers στο Instagram του (@tony_hadj). Και ξεχωρίζει και με διαφορετικό τρόπο, κερδίζοντας μια αρκετά συγκεκριμένη ταυτότητα: ο νεαρός φωτογράφος της παλιάς Λευκωσίας.
Δεν είναι ακριβώς επίσημη μάρκα. Ωστόσο, όχι μόνο ο Αντώνης μεγάλωσε (ασυνήθιστα, για κάποιον στην ηλικία του) στην περιτειχισμένη πόλη, αλλά όποτε βγαίνει να πυροβολήσει –κάτι που κάνει τέσσερις ή πέντε φορές την εβδομάδα– θα κατευθύνεται σχεδόν πάντα προς τα εκεί, κυρίως νότια της Πράσινης Γραμμής αλλά μερικές φορές και βόρεια. "Δεν βρίσκω κάτι ενδιαφέρον για γυρίσματα στην υπόλοιπη Λευκωσία, κατά κάποιο τρόπο. Είναι όλα πολύ μοντέρνα και... λευκά."
Μια φωτογραφία συγκεκριμένα αποτελεί παράδειγμα τόσο του στυλ του όσο και των «στρωμάτων της ιστορίας» που περιέχονται στην παλιά πόλη. Γυρισμένο σε ασπρόμαυρο με μακρύ φακό (πιθανώς ο αγαπημένος του 100mm), δείχνει μια συμπιεσμένη συσσώρευση στοιχείων: παλιά σπίτια στο προσκήνιο, ένας ουρανοξύστης – φαινομενικά ακριβώς πίσω, αν και αυτό είναι ένα εφέ trompe l’oeil – που μπλοκάρει τον ουρανό για έναν γέρο στο βάθος.
Ο ηλικιωμένος είναι ζωτικής σημασίας λεπτομέρεια, ο Αντώνης πάντα φροντίζει να προσθέτει κόσμο στις συνθέσεις του – αν και δεν σκηνοθετεί πλάνα. «Τις περισσότερες φορές βάζω το καδράρισμα σε ένα μέρος που μου αρέσει και απλώς περιμένω κάποιον να γεμίσει το κάδρο».
Μερικές φορές είναι κεραυνός σε ένα μπουκάλι, όπως η άλλη φωτογραφία του πριν από μερικές εβδομάδες (δημοσιεύτηκε στις 28 Αυγούστου) ενός άνδρα με σιλουέτα –πιθανώς μετανάστη– να σφουγγαρίζει ένα δρομάκι κάτω από την κόκκινη λάμψη των λαμπτήρων του δρόμου, μια έντονα κινηματογραφική εικόνα.
Αυτό ήταν κοντά στο Sarah's Jazz Bar, θυμάται, γύρω στις 3 το πρωί. Ο Αντώνης γύριζε σπίτι από τη δουλειά, είτε στο μπαρ (που ανήκει στον μπαμπά του) είτε στην κύρια δουλειά του σε ένα εστιατόριο.
«Δοκιμάζω ανέμελα κάποια πράγματα με την κάμερά μου εκείνο το βράδυ, δεν σχεδίαζα να τραβήξω τίποτα – αλλά απλώς γύρισα και είδα αυτόν τον τύπο να σφουγγαρίζει και το φως πίσω του. Όλα λειτούργησαν».
Η φωτογραφία, που τραβήχτηκε υποβλητικά από ελαφρώς ψηλή γωνία, μοιάζει σαν να έχει κοπιαστεί για ώρες. Στην πραγματικότητα χρειάστηκαν 10 δευτερόλεπτα («Σταμάτησα, πυροβόλησα και έφυγα»), και μετά βίας έκανε καν μοντάζ.
Η φωτογραφία δρόμου είναι μια περίεργα τυχαία επιχείρηση, συχνά μια περίπτωση να βρίσκεσαι στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή. (Αυτό είπε, ίσως η πιο εμβληματική φωτογραφία δρόμου ποτέ –το «The Kiss» του Robert Doisneau – αργότερα αποδείχθηκε ότι είχε σκηνοθετηθεί.) Όταν ήταν νεότερος, τραβούσε με εμμονή, συχνά τραβούσε 500 λήψεις σε μια δίωρη συνεδρία, λέει ο Αντώνης – αλλά τώρα προτιμά να τραβήξει μόνο δύο στιγμιότυπα και μετά να προχωρήσει σε κάθε θέμα. «Θέλω απλώς να συνεχίσω να περπατάω».
Ίσως γιατί αυτό που το κάνει τόσο συναρπαστικό είναι η συνεχής αίσθηση της ανακάλυψης, η προσμονή μιας τέλειας εικόνας σε κάθε γωνιά. Και πάλι, ίσως επειδή ο χρόνος του είναι πολύτιμος.
Είναι εύκολο να νιώθεις νοσταλγία για τα 27 – αλλά στην πραγματικότητα, όπως οι περισσότεροι στην ομάδα του Gen Z, η ζωή του Αντώνη απέχει πολύ από το να είναι ξέγνοιαστη. Εργάζεται 60 ώρες εβδομάδες, έξι ημέρες την εβδομάδα, πίσω από το μπαρ στο μοντέρνο εστιατόριο Bottega Amaro – το να κάνει ταχυδακτυλουργικά τραπέζια σε ένα πολυσύχναστο εστιατόριο μοιάζει πραγματικά εκπληκτικά με τη φωτογραφία δρόμου: «Κάπως σαν χορός, μια έκρηξη αδρεναλίνης» – συχνά τελειώνει γύρω στη 1 π.μ. – που δεν μπορούσε ποτέ να αντέξει οικονομικά ένα τραπέζι στο Bottega. Δεν είναι περίεργο που νιώθει συχνά εξαντλημένος από την όλη διαδικασία.
"Μερικές φορές η κάμερα ένιωθε σαν τούβλο. Δεν μπορούσα να δημιουργήσω τίποτα. Στην πραγματικότητα, από το 2023 έως το 24, είχα μια τεράστια περίοδο που δεν χρησιμοποιούσα καθόλου την κάμερα… απλά δεν μπορούσα." Για έναν ολόκληρο χρόνο, ήταν δημιουργικά μπλοκαρισμένος – κάτι που, πάλι, έρχεται σε αντίθεση με το ρομαντικό κλισέ του να είσαι νέος και γεμάτος φασόλια. Αλλά δεν είναι τόσο απλό.
Ο Αντώνης σπούδασε Βιολογία (στο Swansea) για τέσσερα χρόνια. Επίσης, ευδοκιμεί στον τομέα της φιλοξενίας, έχοντας εμμονή με τη μελέτη του κρασιού ιδιαίτερα. Για λίγο έκανε παρέα με το παροιμιώδες λάθος πλήθος, «απλώς «διασκέδαζε», όπως λέει – βάζοντας τη λέξη σε γιγάντια εισαγωγικά – και «πολύ, πολύ μπερδεμένος ως προς το τι ήθελα να κάνω, ποιος ήθελα να γίνω». Είναι δύσκολο να νιώθεις δημιουργικός με τόσα πολλά που συμβαίνουν.
Εξάλλου, η φωτογραφία δρόμου δεν είναι για όλους. Είναι μοναχικό, ή τουλάχιστον μοναχικό. Απαιτεί απόσπαση, αυτό το αίσθημα πέταγμα στον τοίχο. Είναι μια περίπτωση μετατροπής της ζωής σε τέχνη εν κινήσει, από μέσα, παρατηρώντας (και αποτυπώνοντας) την ομορφιά που βλέπουν όλοι οι άλλοι – όλοι αυτοί οι άνθρωποι με τις κάμερες του τηλεφώνου – χωρίς να βλέπουν.
Η παλιά Λευκωσία είναι η μούσα του Αντώνη, τουλάχιστον προς το παρόν. Το σχέδιο, ωστόσο, είναι να μετακομίσουμε στην Αθήνα για ένα σεμινάριο κρασιού τον Απρίλιο, προσφέροντας μια εντελώς νέα πόλη για εξερεύνηση – και το σχέδιο, γενικότερα, είναι τελικά να γίνει επαγγελματίας φωτογράφος, έχοντας τελικά καταλάβει τι θέλει να κάνει.
Νωρίτερα φέτος, μετά από όλους αυτούς τους μήνες που η κάμερα ένιωθε «σαν τούβλο», αποφάσισε να βγει ξανά σε ένα γύρισμα.
Ήταν 5.30 το απόγευμα. Μόλις είχε βγει από τη μεσημεριανή βάρδια – και «τυχαία είπα «Εντάξει, ας φύγουμε, για τα παλιά, ας προσπαθήσουμε να πάρουμε κάτι»… Στο μυαλό μου, θα πήγαινα για 15 λεπτά. Κατέληξα να πυροβολώ για τρεις ώρες, μέχρι να τελειώσει η μπαταρία μου».
Πάνω από όλα, «αισθάνθηκα καταπληκτικά μετά – με έναν τρόπο που έλειπε από τη ζωή μου… Και μετά από αυτό δεν σταμάτησα ποτέ».
Τα αποτελέσματα εμφανίζονται στο Instagram του, μια πληθώρα ατμοσφαιρικών φωτογραφιών από τους τελευταίους μήνες. Ένα αγόρι που παρακολουθεί περιστέρια κατά τη διάρκεια της πτήσης. Σιλουέτες στην παραλία (όχι στην παλιά Λευκωσία, για αλλαγή). Ένα κορίτσι, με διαμάντι, που κατεβαίνει τις σκάλες. Ένας μισοφωτισμένος ποδηλάτης, αποκεφαλισμένος από τη νύχτα. Οι καμπύλες κολώνες κάτω από την πλατεία Ελευθερίας.
Κάθε φωτογραφία συνοδεύεται από μερικές γραμμές κειμένου – και το κείμενο δίπλα σε μία συγκεκριμένα, που δημοσιεύτηκε στις 17 Σεπτεμβρίου, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μια πολύ καλή περίληψη για το πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή ο Αντώνης Χατζηγεωργίου:
"Το κυκλώνω εδώ και χρόνια. Οι δρόμοι, το φως, οι άνθρωποι, το τράβηγμα. Τώρα είμαι σε αυτό. Πλήρως. Αυτό είναι δικό μου. Αυτά είναι δικά μου. Το βλέπω, το πλαισιώνω, το μοιράζομαι.… Επιτέλους το κάνω - όπως το νιώθω."
